Veldsla Grote Noordhollandse

Buiten zaaien: begin augustus - september

Buiten zaaien onder glas: september - oktober

Kiemtijd: 14 - 21 dagen

Kiemtemperatuur: 10 - 16 °C

Zaaidiepte: ½ cm

Afstand tussen de rijen: 10 - 15 cm

Plantafstand: 7 - 10 cm

Standplaats: zonnig

Dagen tot oogst: 60 - 90

Buiten zaaien in de volle grond kan vanaf begin augustus - september. Zaai in rijtjes die 10 - 15 cm van elkaar afliggen zodat het onkruid tussen de rijen gemakkelijker kan worden verwijderd. Bedek de zaden met een dun laagje zaaigrond. Veldsla stelt weinig eisen aan de grond en kan dus op verschillende zaaigronden goed worden gezaaid. Dun de zaailingen eventueel uit op 7 - 10 cm als ze te dicht op elkaar opkomen. Dit om ervoor te zorgen dat er mooie rozetten worden gevormd. Geef niet teveel water om rotting van het blad te voorkomen en zorg voor een goede afwatering. Houd bij droogte de grond goed vochtig.

Buiten zaaien onder glas kan vanaf september - oktober. Zaai in een koude kas, onder een polytunnel of in een koude bak. Hierdoor kunt u langer doorgaan met kweken en gaan uw tere zaailingen niet dood door vorst.

Bescherm veldsla goed tegen slakken, want zij zijn dol op het malse blad. Veldsla is bestand tegen matige vorst (-5 °C). Bij strengere vorst kan het nodig zijn om de plantjes te beschermen met plastic tunnels. Om rotten en schimmelen van het blad te voorkomen moeten de plastic tunnels niet helemaal afgesloten zijn. Om de 3 weken een kleine hoeveelheid zaaien zorgt voor een langere oogsttijd. Oogsten als de plantjes ongeveer 8 - 10 cm hoog zijn. Veldsla wordt uitsluitend buiten in de vollegrond gezaaid, vanwege het tere wortelstelsel dat niet goed tegen verplanten kan.

Extra informatie over veldsla:

Oorsprong veldsla:

Veldsla komt oorspronkelijk uit West-Europa, Noord-West Afrika en Zuid-West Azië. Het groeit nog steeds in het wild In West-Europa. Heel vroeger werd dit plantje ook beschouwd als onkruid dat tussen het koren groeide. Maar inmiddels wordt het steeds meer gegeten. Het komt in Nederland ook in het wild voor in voedselrijke grond in bermen, In duingebieden en soms op landbouwgrond.

De Latijnse naam van veldsla is Valerianella locusta, maar ook de Latijnse naam Valerianella olitoria wordt gebruikt. Andere Nederlandse namen voor veldsla zijn korensla en ezelsoor. Buitenlandse namen voor veldsla zijn: Lambs lettuce or Cornsalad (Engels), Feldsalat oder Rapunzel (Duits), Mâche (Frans) en Cánonigos y Milamores (Spaans).

Het gebruik van de naam veldsla is natuurlijk wat verwarrend omdat de veldsla geen familie is van sla, maar van Valeriaan en de Kamperfoelie. Waarschijnlijk heeft het gebruik van dit plantje als salade (sla) iets te maken met deze benaming.

Veldsla wordt in Europa vooral in Duitsland, België, Frankrijk en Nederland gekweekt. In Nederland wordt dit eenjarige plantje voornamelijk in Zeeland, Limburg en Zuid-Holland gekweekt. Het wordt ook steeds vaker in supermarkten verkocht. Vaak als toevoeging aan salademengsels. Vroeger liep het seizoen voor veldsla van oktober tot maart, maar tegenwoordig is ze het hele jaar door verkrijgbaar.

Veldsla is een groente die, afhankelijk van het moment van zaaien,  midden in de winter kan worden geoogst. Hiermee verlengt dit plantje het seizoen waarop zelfvoorzienend kan worden gekweekt. Al met al een plantje dat zeer nuttig en waardevol is voor de (moes)tuinierder. 

Het is ook een zeer gezonde groente die veel goede voedingsstoffen en weinig caloriën bevat. Veldsla bevat o.a.: Eiwit, Calcium, Fosfor, IJzer en Kalium. Ook bevat het de volgende vitamines: A, B1, B2, B6, B11 (foliumzuur), en C.

Verschillende soorten veldsla:

Er zijn verschillende rassen te koop, maar deze vallen onder 2 hoofdgroepen: rondbladige- en breedbladige rassen.

Rondbladige rassen: het blad van deze rassen is donkerder, ronder en korter dan dat van de breedbladige soorten. Het voordeel van deze rassen is dat ze beter tegen koude en vorst kunnen en dat ze zeer geschikt zijn de buitenkweek. Deze rassen groeien vaak wat langzaam.

Breedbladige rassen: het blad van deze rassen is lichter, langer en breder dan dat van de rondbladige soorten. Het voordeel van deze rassen is dat ze meer bladmassa hebben en dat ze zeer geschikt zijn voor de kweek in een koude kas of onder plastic. Deze rassen groeien vrij snel.

Enkele voorbeelden van rondbladige soorten:  Ronde Marachere (ook wel Coquille de Louviers), Fiësta (ook wel Gala), Favor, Verte de Cambrai (ook wel groene van Cambrai), Groene van Etampes en Vit. 

Enkele voorbeelden van breedbladige soorten: Elan,  Grote Noordhollandse (ook wel Noord-Hollandse Groote) en Macholong.

Zaaien van veldsla:

De kweek van veldsla wordt altijd buiten in de vollegrond gedaan omdat het tere wortelstelsel niet tegen verplanten kan. Er kan vanaf begin augustus  tot eind oktober worden gezaaid. Vanaf eind januari kan eventueel nog een 2e keer worden gezaaid met rondbladige rassen.

Het ontkiemen van veldsla kan 14 - 21 dagen duren. De ideale kiemtemperatuur ligt tussen de 10 - 16 C°. Bij hogere temperaturen schiet veldsla snel in het zaad. Om het ontkiemen van het zaad iets sneller te laten verlopen, kunnen de zaden 12 uur voor het zaaien worden voorgeweekt in lauw water.

Zaai in rijtjes die 10 - 15 cm van elkaar afliggen om het verwijderen van onkruid en het oogsten gemakkelijker te maken. Het is belangrijk om de zaden niet te dicht op elkaar te zaaien, zodat er mooie rozetten kunnen worden gevormd. Bedek de zaden met een zeer dun laagje zaaigrond. Het gaat hier om een lichtkiemer.

Veldsla stelt weinig eisen aan de grondsoort en kan dus op verschillende soorten grond worden gezaaid. Maar het is wel belangrijk om een goed waterdoorlatende grond te gebruiken. Dun de zaailingen eventueel uit op 7 - 10 cm als ze te dicht op elkaar opkomen. Deze dunsels kunnen als toevoeging in een salade worden gebruikt.

Geef niet teveel water om rotting en schimmelziektes te voorkomen. Houd bij droogte de grond wel goed vochtig. Bescherm de plantjes goed tegen slakken, want zij zijn dol op het malse blad. Het handmatig verwijderen van onkruid is zeer belangrijk om problemen met schimmelziektes te voorkomen.

Veldsla is, afhankelijk van het ras, bestand tegen vorst (-5 tot -10). Bij strenge vorst kan er worden gekweekt in plastic tunnels, koude kas of platte bak. Om rotten en schimmelen van de plantjes te voorkomen  moeten de plastic tunnels niet helemaal afgesloten zijn. Om de 3 weken een kleine hoeveelheid zaaien zorgt voor een langere oogsttijd. Oogst de veldsla als de plantjes ongeveer 8-10 cm hoog zijn.

Goede buren voor veldsla zijn: prei, ui, rabarber, koolrabi, rode kool, witte kool, savooiekool en spitskool. Er is niets bekend over slechte buren.  Het wordt meestal in de wisselteelt ingedeeld op het veld van de bladgewassen. 

Bemesting van veldsla:

Veldsla heeft geen grote behoefte aan bemesting. Het wordt vaak gekweekt op momenten dat de grond nog voldoende mest bevat van de vorige kweek. Eventueel kan er ongeveer 2 weken voordat er wordt gezaaid nog wat compost door de grond worden gewerkt. Eventueel wat kalk strooien op zuurdere grond is wel verstandig. 

Algemene kweektips: 

Het kan nodig zijn om de zaden te bedekken met vliesdoek om ze te beschermen tegen muizenvraat. Kweek veldsla elk jaar op een andere plek in de tuin, om de opbouw van ziektes te voorkomen (wisselteelt). Pas geoogst zaad kan slecht kiemen omdat er nog kiemrust aanwezig is.

Oogsten en bewaren:

Ongeveer 2 maanden na het zaaien kan er worden geoogst. Bij de langzaam groeiende soorten kan dit langer duren. Oogst de plantjes in zijn geheel als ze 8 - 10 cm hoog zijn.

Het is ook mogelijk om al eerder blaadjes van de planten te oogsten naar behoefte en de rest verder te laten groeien. De oogst valt, afhankelijk van het gekozen ras, de temperatuur en de weersomstandigheden, van eind september tot eind maart.

Veldsla kan een paar dagen (1 - 2) in een open verpakking in de groentela van de koelkast worden bewaard. Maar gelijk op de dag van aankoop of oogst bereiden is aan te bevelen in verband met eventueel vitamineverlies. Veldsla kan niet worden ingevroren.

Ziektes en plagen bij veldsla: 

Echte meeldauw: deze schimmelziekte wordt ook vaak witziekte genoemd. In het begin ontstaan er lichte grijze plekken op het blad. Dit is het eerste stadium. Later worden deze vlekken wit en poederachtig. Deze ziekte ontstaat vaak tijdens warme en vochtige omstandigheden. UIteindelijk gaan planten dood aan deze ziekte.

Bestrijding echte meeldauw: bespuit de plantjes eventueel met het chemische middel AQ10 van Hortipro. Bespuit zowel de onder- als de bovenkant van de plantjes. Ook kunnen de plantjes worden behandeld met zwavel, maar dit heeft als nadeel dat het gevaarlijk is voor de mens bij inademing. Ook veel nuttige insecten die de schimmels opeten gaan dood door zwavel.

Zorg bij de kweek onder plastic dat de plantjes snel kunnen opdrogen en zorg dat er geen onkruid onder en naast de plantjes staat. Regelmatig luchten zorgt ervoor dat de planten goed kunnen drogen tussen waterbeurten door. Al deze maatregelen kunnen er voor zorgen dat echte meeldauw geen kans krijgt.

Botrytis: deze ziekte wordt ook grauwe schimmel, smet en smeul genoemd. Het is een parasiet die alle delen van planten kan aantasten (kiemplant, blad, stengel en bloemen). De aantasting vind plaats bij een nat gewas of een hoge luchtvochtigheid via kleine wondjes of bijv. afgevallen bloemetjes. In eerste instantie zijn er bruine vlekken te zien op het aangetaste gewas, maar later wordt er een grijs schimmelpluis zichtbaar. De sporen van deze ziekte zitten overal in de lucht en verspreiden zich op deze manier.

Bestrijding Botrytis: De planten kunnen worden bespoten met Hermosan garden of Ortiva plus.

Verwijder aangetaste delen voorzichtig en gooi deze weg of verbrand ze. Gooi ze nooit op de composthoop omdat dit het probleem verspreid. Zorg er voor dat de sporen zich niet kunnen verspreiden door de verwijderde aangetaste delen direct in een plastic zak te stoppen.

Zorg tevens voor een droge plant en omgeving en verwijder onkruid. Door de veldsla te beschutten tegen de regen, of bij de teelt onder glas, goed te luchten en de plant te laten opdrogen kan deze ziekte worden voorkomen.

Aardrupsen: dit zijn rupsen (larven) van nachtvlinders. In Nederland komen onder andere de grote worteluil, de gewone worteluil en de gewone velduil voor. In de eerste 2 stadia van hun leven ze op het blad en in het 3e stadium leven ze in de grond. Ze eten dus eerst het blad van een plant en later de boven- en ondergrondse plantendelen op. Het verschil met emelten is dat deze rupsen poten hebben en zich oprollen bij aanraking.

Bestrijding Aardrupsen: deze rupsen worden graag gegeten door loopkevers, vogels en spitsmuizen. Zorg voor nestkastjes en geef de vogels in de winter te eten. Laat kippen of eenden los in je tuin. Deze zijn gek op rupsen.

Aardrupsen kunnen ook biologisch worden bestreden door gebruik te maken van insectparasitaire nematoden. De Latijnse namen van deze nematoden zijn Steinernema feltiae en Steinernema carpocapsae.

Deze nematoden zoeken na uitzetting in de grond de aardrupsen op en dringen de rups binnen. Ze scheiden als ze eenmaal binnen zijn een bacterie af die de rups doodt. Binnen in de dode aardrupsen ontstaan nieuwe nematoden die weer op zoek gaan naar nieuwe gastheren om te infecteren. Als er uiteindelijk geen aardrupsen meer over zijn, sterven de nematoden af. Het voordeel van deze methode is dat de nematoden ongevaarlijk zijn voor milieu, nuttige insecten, dieren en mensen.

Slakken: er zijn zeer veel verschillende soorten slakken met en zonder huisjes, maar ze hebben allemaal gemeen dat ze dol zijn op mals, zacht en groen blad. Hun aanwezigheid is meestal zichtbaar door grote gaten in blad, volledig weggevreten blad en slijmerige zilveren sporen. Slakken leggen gemiddeld ongeveer 400 eitjes per jaar. Overdag verstoppen slakken zich onder allerlei materialen, ze zijn vooral dol op vocht. 's Avonds en 's nachts worden ze actief en beginnen ze aan de malse plantjes in de tuin te knabbelen. 

Bestrijding van Slakken: de natuurlijke vijanden van de slak zijn o.a. vogels, egels, kikkers, padden, spinnen, eenden en kippen. Deze dieren zijn dol op slakken en eten deze graag en veel. Zorg dus dat je deze dieren in je tuin krijgt.

Verwijder losse, onnodige dingen uit je tuin zoals lege bloempotten, lege kratten, stapels hout, losse tegels enz. die kunnen dienen als schuilplaats voor slakken. Geef zoveel mogelijk 's ochtends water in de zomer om ervoor te zorgen dat de grond droger is 's avonds.

Strooi biologische slakkenkorrels om bepaalde planten te beschermen. Knoflook is giftig voor slakken. Plant eventueel knoflookplanten in de buurt van planten die erg aantrekkelijk zijn voor slakken. Wij verkopen een product van Ecostyle tegen slakken: Escar-Go.

Bereiding en gebruik veldsla:  

Veldsla wordt altijd rauw gebruikt. Het kan wel worden toegevoegd aan warme gerechten, maar laat het dan niet te lang meewarmen.

Het kan worden toegevoegd aan salades, pastasalades, stamppotten en soepen. Het heeft een nootachtige, enigszins bittere smaak. Verwijder voor het gebruik de worteltjes van de plantjes en was ze altijd zeer goed. Laat daarna de blaadjes goed uitlekken of droog ze in bijv. een slacentrifuge.

Veldsla is erg lekker in combinatie met spekjes, andere slasoorten, tomaten, pijnboompitjes, andere noten, perzikken, andere vruchten,  vlees, kip, vis en pastagerechten. Fijngehakte veldsla kan ook gebruikt worden als garnering.

Laat de blaadjes een tijdje in een bak met ijskoud water staan zodat ze extra fris en knapperig worden.  

Recepten met veldsla:

Veldsla salade met spekjes en walnoten

Hoofdgerecht voor 4 personen. Bereidingstijd: 20 - 40 minuten.

Ingredienten:

300 gram veldsla, 50 gram spek blokjes of reepjes, 50 gram gepelde walnoten, 1 kleine gesnipperde ui, 1½ eetlepel witte wijnazijn, 3 eetlepels olijfolie, ½ bosje bieslook, ½ bosje peterselie, zout en zwarte peper.

Bereiding:

Verwijder de worteltjes van de veldsla. Was de veldsla zeer zorgvuldig (2 tot 3 keer) en droog de blaadjes. Was de bieslook en peterselie en hak ze fijn. Hak de walnoten. Doe de gesnipperde ui samen met de witte wijnazijn, wat zout en zwarte peper in een slaschaal en roer alles goed door tot het zout is opgelost. Roer hierna de olie in dezelfde schaal mee. Voeg als laatste de fijngehakte peterselie en bieslook toe. Bak de spekjes knapperig in een droge koekenpan. Vermeng de veldsla in de slaschaal met de vinaigrette. Bestrooi het geheel tenslotte met de spekjes en walnoten. Eet smakelijk!

Variatietip: maak eventueel een andere vinaigrette door een theelepel mosterd toe te voegen en de bieslook en peterselie te vervangen door eenzelfde hoeveelheid dragon en kervel.

Bronvermelding: website smulweb. 

Veldsla stamppot met kaas

Hoofdgerecht voor 4 personen. Bereidingstijd: 20 - 40 minuten.

Ingredienten:

500 gram veldsla, 1½ kilo kruimige aardappelen, 250 gram extra belegen kaas, 1½ deciliter melk, zout en peper naar smaak.    

Bereiding:

Schil de aardappelen en snij ze in gelijke stukken. Kook ze met wat water en wat zout gaar. Snij de kaas in kleine blokjes. Verwijder de worteltjes van de veldsla. Was de veldsla zorgvuldig en laat ze uitlekken. Giet de aardappelen af en stoom ze droog. Stamp ze fijn. Gebruik de melk om een smeuige puree te maken. Voeg zout en peper naar smaak toe. Meng de veldsla door de puree en laat de stamppot nog even goed doorwarmen. Schep vlak voor het serveren de blokjes kaas door de stamppot en meng alles nog even goed door. Eet smakelijk!

Bronvermelding: website smulweb.
©123zaden